Cường giáp là một trong những rối loạn tuyến giáp phổ biến nhất ở mọi lứa tuổi, đặc biệt ở phụ nữ tuổi 20–50, và nếu không điều trị đúng thì có thể ảnh hưởng lớn đến tim mạch, tâm thần, sinh sản và chất lượng cuộc sống.

1. Cường giáp là gì?

Cường giáp là tình trạng tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone T3, T4, làm tăng chuyển hóa toàn thân quá mức.

👉 Hormone giáp tăng cao giống như “đạp ga” cơ thể quá đà, khiến tim, não, hệ tiêu hóa… làm việc liên tục, dẫn đến mệt, nhịp tim nhanh, sút cân, run tay, đổ mồ hôi nhiều… có thể dần suy kiệt nếu không được điều trị.

2. Nguyên nhân phổ biến gây cường giáp

• Bệnh Basedow (Graves’ disease) – nguyên nhân phổ biến nhất (bệnh tự miễn).
• Bướu nhân độc tuyến giáp (bướu có nhân tiết hormone).
• Viêm giáp (sau sinh, do virus…): gây hormone phóng thích tạm thời.
• Uống quá liều Levothyroxine.

3. Triệu chứng của cường giáp

• Tim đập nhanh: > 100 lần/phút, đánh trống ngực
• Sụt cân nhanh: Dù ăn nhiều vẫn gầy đi
• Hồi hộp, run tay: Tay run nhẹ, lo âu, mất ngủ
• Nóng bức, vã mồ hôi: Không chịu được nóng, tay ẩm
• Tiêu chảy nhẹ, đi cầu nhiều lần
• Mắt lồi (nếu là Basedow): Nhìn trợn, chói sáng, có thể nặng thành lồi mắt ác tính.
• Rối loạn kinh nguyệt: Kinh thưa, rong kinh
• Cáu gắt, mất tập trung: Hay quên, dễ nổi giận.

📝 Ví dụ thực tế: Một phụ nữ 35 tuổi, đột ngột sụt 4kg trong 1 tháng dù ăn rất nhiều, hay hồi hộp, mồ hôi nhiều, đi khám thì được chẩn đoán là Basedow.

🔬 Chẩn đoán cường giáp bằng cách nào?

• Xét nghiệm máu
• TSH giảm thấp
• FT4, FT3 tăng cao
• Siêu âm tuyến giáp
• Đánh giá kích thước, tăng sinh mạch, có nhân hay không
• Xạ hình tuyến giáp (nếu cần)
• Phân biệt giữa Basedow và bướu nhân độc
• Điện tim.

💊 Điều trị cường giáp như thế nào?

Tùy nguyên nhân và mức độ bệnh, bác sĩ sẽ chọn:

1. Thuốc kháng giáp tổng hợp

Ví dụ: Methimazole, Propylthiouracil (PTU)

Dùng để ức chế tuyến giáp sản xuất hormone

Uống trong 12–18 tháng, theo dõi xét nghiệm định kỳ

🛑 Lưu ý: cần kiểm tra men gan và bạch cầu thường xuyên vì có thể gây tác dụng phụ.

2. Thuốc chẹn beta (propranolol, atenolol)

Giúp giảm tim đập nhanh, run tay

3. Uống iod phóng xạ (I-131)

Làm tuyến giáp “hư” đi, dùng trong Basedow hoặc bướu nhân độc

Sau đó có thể dẫn đến suy giáp → uống hormone suốt đời

4. Phẫu thuật

Cắt tuyến giáp một phần hoặc toàn bộ

Chỉ định khi: bướu to, chèn ép, không đáp ứng thuốc, phụ nữ muốn mang thai sớm

Chế độ ăn dành cho người cường giáp

❌ KHÔNG nên ăn quá nhiều iod (hải sản, rong biển, muối iod nhiều)

✅ Ăn đủ đạm, rau xanh, uống nhiều nước

❌ Tránh cà phê, nước tăng lực (vì làm tim đập nhanh hơn).

👩‍⚕️ Theo dõi ra sao?

• Xét nghiệm TSH, FT4 mỗi 4–6 tuần khi mới điều trị
• Sau đó duy trì kiểm tra mỗi 3–6 tháng
• Phụ nữ mang thai bị Basedow cần được theo dõi sát và điều chỉnh thuốc thường xuyên.

Câu hỏi thường gặp:

• Cường giáp có chữa khỏi không?

👉 Có, nếu điều trị đúng thì đa số sẽ ổn định lâu dài. Một số trường hợp sau điều trị có thể bị suy giáp, nhưng việc điều trị suy giáp đơn giản hơn nhiều.

• Bị cường giáp có mang thai được không?

👉 Được, nhưng cần kiểm soát tốt trước khi mang thai. Nếu không kiểm soát, thai dễ bị nhẹ cân, sinh non, tiền sản giật…